Hypotheekrenteaftrek: “Het is niet de vraag of het wordt afgeschaft, maar hoe (snel)”
Zodra de begrotingsdiscussies weer beginnen, duikt het onderwerp op: de hypotheekrenteaftrek. Jarenlang was het dé heilige koe van de Nederlandse woningmarkt, maar het politieke sentiment kantelt. Steeds vaker klinkt niet alleen het woord “hervormen”, maar ook gewoon “afschaffen”. Voor financieel adviseurs en hun klanten is dat geen ver-van-mijn-bed-show. Het raakt direct aan maandlasten, leenruimte en keuzes van huishoudens.
De centrale vraag is inmiddels niet meer óf er iets verandert, maar hóe en hoe snel. In dit artikel zet ik de belangrijkste ontwikkelingen en effecten op een rij – zodat jij je klanten goed kunt voorbereiden.
De impact voor huidige huiseigenaren
Voor veel huiseigenaren is de renteaftrek ingebouwd in hun maandelijkse financiële plaatje. Een volledige afschaffing betekent in de meeste gevallen hogere netto maandlasten. De fiscale aftrek die elke maand het verschil kan maken tussen net wel of net niet rondkomen, valt (deels) weg.
Dat kan pijnlijk worden, zeker nu gezinnen toch al worstelen met stijgende kosten als gevolg van de bovengemiddelde inflatie. Als adviseur weet je hoe gevoelig het besteedbaar inkomen is voor kleine schommelingen. Juist in deze groep zitten klanten die nu al krap bij kas zitten en niet altijd een buffer hebben.
Starters en doorstromers
De vraag is ook wie je het meest treft met een afschaffing. Starters lenen vaak hoog door gestegen huizenprijzen en hebben relatief weinig voordeel van de regeling. Als die verdwijnt, hebben zij minder netto inkomen over en kunnen ze mogelijk minder lenen.
De gevolgen gaan dus verder dan een simpel rekensommetje. Minder aftrek kan de vraag drukken, maar ook de leennormen verkrappen. Banken kijken immers naar wat je zonder fiscale meevaller kunt dragen.
De andere kant van de medaille
Voorstanders van afschaffing wijzen erop dat de hypotheekrenteaftrek de huizenprijzen juist heeft opgedreven. Door het fiscale voordeel kunnen huishoudens meer lenen en dat vertaalt zich in hogere biedingen. Afschaffen kan op termijn leiden tot lagere prijzen en een eerlijker speelveld tussen huurders en kopers.
Maar er is een kanttekening: de geleidelijke afbouw van de afgelopen jaren heeft niet geleid tot forse prijsdalingen. De woningmarkt wordt gedreven door meerdere factoren – vooral het structurele tekort aan woningen. Wie alleen naar de fiscale kant kijkt, ziet maar een deel van het plaatje.
Politieke keuzes
De hypotheekrenteaftrek kost de staat jaarlijks zo’n 11 miljard euro. In de politiek klinkt vaak het idee om dat terug te geven via lagere inkomstenbelasting. Dat klinkt sympathiek, maar er zijn veel meer belastingbetalers dan huiseigenaren. Hoe dat geld wordt herverdeeld, is nog onduidelijk.
Voor financieel adviseurs betekent dit dat het fiscale speelveld van klanten de komende jaren kan veranderen. Het is zaak scenario’s door te rekenen en klanten tijdig inzicht te geven.
Europees perspectief
Ook op Europees niveau speelt het debat. De Europese Commissie stelt dat fiscale voordelen zoals de hypotheekrenteaftrek de interne markt verstoren en huurders benadelen. Nederland staat niet alleen. Verschillende EU-landen hebben de regeling al beperkt of hervormd.
Onderzoek in 14 EU-landen laat zien dat waar zowel huisvestingsbelasting als renteaftrek spelen, het voordeel vaak in de huizenprijs wordt gekapitaliseerd – gunstig voor verkopers, niet voor nieuwe kopers. Een rapport van de Europese Commissie uit 2019 (“Mortgage Tax Reforms in Sweden: Scope for a Double Dividend?”) laat zien dat een zorgvuldige afbouw de schulden van huishoudens licht kan verlagen zonder dramatische prijsdalingen. De manier van invoeren is dus cruciaal.
Wat kun je als adviseur doen?
In Figlo wordt het netto besteedbaar inkomen (NBI) al berekend mét én zonder renteaftrek. Zo kunnen adviseurs hun klanten laten zien wat het betekent als de regeling verandert.
Bij een gefaseerde afbouw onderzoeken we hoe we die scenario’s ook in Figlo kunnen tonen. Denk aan grafieken of overzichten die direct inzicht geven in maandlasten nu en bij verschillende hypotheekrentaftrek scenario’s. Daarmee help je klanten niet alleen bij hun financiering, maar ook bij het opbouwen van een realistisch verwachtingspatroon.
Door klanten dit inzicht te geven, vergroot je hun financiële weerbaarheid. Ze kunnen beter plannen, reserves opbouwen en keuzes maken die passen bij hun situatie. Dat is in een tijd van onzekerheid een belangrijke meerwaarde van jouw advies.
Een bredere blik op de woningmarkt
De hypotheekrenteaftrek staat niet op zichzelf. Nederland kampt met een structureel tekort aan woningen en een vastlopende doorstroming. Fiscale prikkels zoals de renteaftrek beïnvloeden keuzes en prijzen, maar lossen het fundamentele tekort niet op.
Het debat over hervorming moet daarom onderdeel zijn van een bredere strategie waarin nieuwbouw, doorstroming en betaalbaarheid centraal staan. Alleen zo ontstaat een woningmarkt die ook over tien of twintig jaar houdbaar is.
Wie zijn klanten tijdig inzicht geeft in de impact van veranderingen zoals de hypotheekrenteaftrek, levert meerwaarde en versterkt hun financiële weerbaarheid.